Srpska vojska u Crnoj Gori - svoja na svome

Dostojevski je jednom rekao da je veoma čudno da ljudi koji ne znaju ništa ni o čemu, pokušavaju da se pitaju i zaključuju o onom ešto niko ne zna. Šta je to što niko ne zna?  To su tajne Božije, nama često nerazumljive, ali nije dato čovjeku da to zna, već Bog o tome odlučuje. Ovdje na zemlji jedan događaj se može opisati, doživjeti i prezentovati u vremenu kada se dogodio ili kasnije na više načina, ali je istina jedna i posebno kada se radi o događajima u poslednjih sto godina, od kojih i mi pamtimo učesnike tih zbivanja.

U poslednje vrijeme sporimo se oko te „strašne 1918.“, gdje su mišljenja podijeljena u našem podijeljenom društvu, ali istina je jedna i jasna. Postoje pravno, političko i vojno stanovište situacije u kojoj se našla Kraljevina Crna Gora u ljeto 1914. godine, nakon objave Velikog rata. Crna Gora je do tada proširena teritorijalno, obuhvatala je dio današnje Metohije, kao izraz čuvene pjesme kralja Nikole Petrovića „Onam *namo“.

Doduše, nije obuhvatala Paštroviće, Spič, Boku, mada danas ima nekih iz tih krajeva koji „kukaju“ kako su okupirani od samih sebe, a okupirani su svojim neznanjem i doktrinom, jer su idolopklonstvo prema Brozu i komunizmu samo zamijenili nekakvim montenegrinstvom.

Crna Gora je tek početkom dvadesetog vijeka formalno nastala od feudalne kapitalističke države, pomagana od Rusije da opstane. Islistracije radi ruski car je 1906. uzeo zajam od Austrijske banke kako bi pomogao solventnost Crne Gore, kojaj nije ni imala svoju valutu, već je koristila razne druge, a najčešće zlato, odnosno dukate, mada je rijetko ko to i imao u opštem siromaštvu.

Društvene prilike su bile takve da je jedan sistem bio na izdisaju i narod je tražio ne samo u Crnoj Gori već u svim zemljama buduće Jugoslavije da se ujedini, to je bilo opšte raspoloženje kroz vjekove,a posebno krajem 19. i početkom 20. vijeka.

Kraljevina Crna Gora je ušla u rat, sklopila savezništvo sa kraljevinom Srbijom i stala u red sila Atante, sve do kapitulacije u januaru 1916. godine. Tada su po ovlašćenju predsjednika vlade Lazara Mijuškovića uz saglasnost kralja Nikole koji je pobjegao iz Crne Gore, preko Albanije za Italiju na Cetinju opunomoćeni predstavnici Petar Lompar i Jovo Bećir potpisali kapitulaciju kraljevine Crne Gore. Dakle, to je bio kralj kojega sada idealizuju novokomponovani montenegrini (koji su uzgred rečeno istovremeno i za kralja Nikolu i za Zelenaše, i za Tita i za Krsta Popovića, i za Veljka Milatovića i za Mila i za komunistički i za Alaj barjak), što je zaista sa strane zdravog razuma neobjašnjivo , ali istinito.

Nadalje, kraljevina Crna Gora kapitulacijom se predaje Austrougarskoj monarhiji, okupirana je i nije više na strani sila Atante, već ispada iz toga stroja. Koji su bili motivi za taj čin drugo je pitanje. Ne osuđujem, odmah da pojasnim, ali u Crnoj Gori od tada nastaje težak period okupacije i stravičnih zločina Austrougarske vojske i policije, koja upravo svijim aktima uzrokuje stvaranje Komitskog pokreta , ljudi koji su se odmetnuli u hajduke - komite  i vršili gerilsku borbu u manjim skupinama, sve do oslobođenja 1918. godine. Poistovjećivanje tih ljudi - komita sa današnjim montenegrinima i naslednicima komunističke i totalitarne ideologije je neukusno, opasno i čisti falsifikat.

Dolazi dakle jesen 1918., dan pobjede saveznika u velikom ratu, 11.11. 1918, godine, gdje Srbijanska vojska pobjedonosno nadire iz Grčke i vraća se u Otadžbinu. Ilustracije radi u Splitu je bila tabla na rivi uklesana u kamenu sa posvetom srpskoj vojsci koja je oslobodila Split. Split je sjevernije od Budve, Paštrovića, a morala je prvo proći kroz ove krajeve do Splita.

Opšte raspoloženje naroda u Crnoj Gori, a posebno motivisano dugom autokratskom vladavinom kralja Nikole, podjelama, nepravdama, raznim intrigama, koje malo ljudi zna, jer mi obično idealizujemo , a ne gledamo realno, uslovilo je da je skoro cijelo stanovništvo tadašnje Crne Gore, bez obzira na nacionalni sastav ili vjeru bilo za stvaranje nove ujedinjene države. Niko nije vršio pritisak o kome se danas priča, nema nikakve okupacije, svoj na svome nije okupator, narod je htio ujedinjenje sa Srbijom i ostalim zemljama u novu državu kasnije nazvanu Jugoslavija.

Jednostavno bio je takav momenat i lično mislim da kraljevina Crna Gora nije mogla ostati kao samostalna država u tim oklonostima i nove podjele svijeta nakon Velikog rata. Posebno zbog činjenice potpisivanja kapitulacije 1916. godine. Tim činom je praktično nestala. Ništa se spektakularno nije dogodilo te 1918. , jednostavno tako je u tom istorijskom momentu moralo biti. Da li su postojali oponenti tome, jesu kako u zamlji tako u inostranstvu, posebno u Italiji koja je i potpomogla „Božićnu pobunu“ iz 1919. godine.

Svi događaji nakon toga, sukobi, prolivena krv  - izraz su političkih podjela, neslaganja, borbe za primat i vlasti, a ne nacionalne podjele. Na žalost svih nas došlo je do sukoba kao posledica „Božićne pobune“, do prolivanja krvi među najbližim rođacima, ali ta praksa nas prati i dan danas, naša nesloga i podjele. Na kraju moje priče apalovao bih da se ime komita, koji su bili borci protiv okupacije Austrougarske monarhije, a neki su se prozvali komitima i nakon 1919. ( pristalice Kralja Nikole – protivnici ujedinjenja) se ne uzima uzalud i ne sramoti od strane današnjih montenegrina koji nisu dostojni da se time kite, jer nemaju nikakve veze sa komitima, niti nacionalne, niti ideološke, političke ili bilo kakve druge, a nisu im bili iz kuće kao nekima od nas.

Da podsjetim, kobna je ta 1916. , a ne 1918 , ali kome pričati, jer ljudi u savremenom crnogorskom društvu ne poznaju da li je na slici Marko Miljanov , ali znaju do u detalje sve učesnike rijaliti programa. Sami procijenite koliki su to „komiti“.