Završeni "Dani Zagrađa", Branko Stanković i pjesnici oduševili brojnu publiku

Na prepunom platotu „Vile Ćetković“ u Sutomoru sinoć je održano filmsko-poetsko veče u čijem središtu je bio dokumentarni film „Najmlađi kaplar na svetu Momčilo Gavrić“, autora Branka Stankovića, filmskog stvaraoca, autora i urednika poznate TV emisije „Kvadratura kruga“ (RTS), ujedno najnagrađivanijeg srpskog novinara. 

Svojim stihovima rodoljubive poezije nastupili su potom pjesnici Ranko Radović, Neven Milaković, Svetozar Đurišić i Branko Zrnić, a biranu poeziju uz gusle pjevao je Rajko Radović iz Društva „Ivan Crnojević“ sa Cetinja. Pjesmu „Osvetnici“ Dimitrija Jeftovića nadahnuto je kazivao glumac Dragiša Simović. Svoju tačku imao je i glumac kotorskog Teatra 303 Dragan Buzdovan.

Program završne večeri 24. po redu „Dana Zagrađa“ vodila je novinarka i voditeljka Sonja Klisić.

Nakon što je emitovan njegov film, Branko Stanković je u obraćanju publici kazao da je počastvovan što su ga organizatori tako posjećene manifestacije kao što su „Dani Zagrađa“ pozvali da zajedno sa priznatim pjesnicima „spusti zavjesu“ na istu.

„Evo, vidjeli smo svi skupa kakva je bila sudbina najmlađeg podoficira svih vremena na svijetu – Momčiča Gavrića. To je u suštini priča o nama, o narodu sa naših prostora, odnosno o mentalitetu koji često nije za isticanje“ – kazao je proslavljeni TV stvaralac.

Inače, Momčilo Gavrić (Trbušnica, Loznica 1. maj 1906), iz Stankovićevog dokumentarnog ostvarenja,  je bio podnarednik Šestog artiljerskog puka Drinske divizije i najmlađi podoficir na svijetu u toku Prvog svjetskog rata. Bio je učesnik Solunskog fronta gdje je i ranjen. Poslije Cerske bitke, 1914. godine, sa osam godina je stekao čin kaplara, a vojvoda Živojin Mišić ga je na Kajmakčalanu, 1916. godine, u desetoj godini unaprijedio u čin podnarednika.

Rođen je 1. maja 1906. godine u Trbušnici kod Loznice kao osmo dete Alimpija i Jelene Gavrić. U početku Prvog svjetskog rata imao je nepunih osam godina.Početkom avgusta 1914. godine austrougarski vojnici iz hrvatske 42. domobranske pešačke divizije (poznata i kao „Vražja divizija“)  su mu ubili oca, majku, tri sestre, četiri brata i babu, a kuću zapalili.

On je preživio zahvaljujući ocu koji ga je poslao kod strica da nađe zapregu. Ostavši i bez porodice i bez doma, pošao je na Gučevo da traži srpsku vojsku.Pronašao je Šesti artiljerijski puk Drinske divizije kojim je komandovao major Stevan Tucović, brat Dimitrija Tucovića. Kada im je ispričao šta se dogodilo vojnici su istog dana osvetili Gavrićevu porodicu, a on je postao vojnik u njihovim redovima.

Major Tucović je naredio vojnicima da svakog dana daju Gavriću da opali tri puta iz topa da bi na taj način osvetio svoju porodicu.

Poslije rata pohađao je gimnaziju „Henri Rajt“ u Faveršamu, a zatim je završio grafičarski zanat i obuku za vozača u Beogradu. Oženio se Kosarom sa kojom je radio u fabrici hartije „Vapa“ u Beogradu.

Zanimljivosti

Dok je bio na odsluženju vojnog roka u Slavonskoj Požegi, 1929. godine, Momčilo je doživio neprijatnosti i hapšenje od oficira Jugoslovenske kraljevske vojske, inače bivših austrijskih oficira, jer mu nisu vjerovali da on ima već četiri ratne godine iza sebe i da je nosilac Albanske spomenice.

Za vrijeme Drugog svjetskog rata njemački okupatori su ga dva puta zatvarali u logor, a pred streljački stroj izvodili su ga i partizani. Nakon rata, u vrijeme političkog prijateljstva jugoslovenskog predsjednika Josipa Broza sa albanskim predsjednikom Enverom Hodžom, Momčilo je bio hapšen i od OZNE,  zbog javno izrečenog stava „da nam Albanci nisu braća“.

Velika dobrotvorka Lejdi Pedžet zvala ga je srpski vitez, a Grci su mu postavili zlatnu ploču na Krfu.

Francuski predsjednik Miteran mu je 1985. godine dodijelio orden, a general Lepardije rekao: „Šteta što niste bili francuski vojnik, imali biste spomenik na Jelisejskim poljima“.

Po najmlađem savezničkom vojniku u Prvom svetskom ratu Momčilu Gavriću dobila je ime ulica u Beogradu, u naselju Stepa Stepanović.

Preminuo je u Beogradu, 28. aprila 1993. godine.