U susret stogodišnjici fudbala u Baru (1): "Četnik" naš prvi klub

Za tri godine, tačnije 2021., proslaviće se jubilej koji  sa ponosom krasi grad Bar. Navršiće se 100 godina organizovanog bavljenja fudbalom.

U to ime, u narednih 30 - tak  tekstova, autor će prikazati i prenijeti sve ono što se dešavalo u ovih 97 godina.

Biće objavljen  veliki broj slika, komentara sa interesantnih i presudnih utakmica krubova iz Bara kao i predstavljanje značajnih ličnosti koji su dali snažan doprinos razvoju ove sportske igre.

Piše: Lazar Macanović. prof.

Počeci razvoja fudbala u Baru

U prvim decenijama dvadesetog vijeka, a i sve do rata, Bar je bio mali lučki grad, povezan sa unutrašnjošću, sa svojim zaleđem - basenom Skadarskog jezera i uskotračnom željeznicom Bar-Virpazar, koju su početkom dvadesetog vijeka izgradili Italijani.

Bar je imao malobrojnu radničku klasu, ali sposobnu da se organizuje. Pored ostalih, formirane su u ovom gradu i brojne sportske organizacije. 

Uticaj Italije, jedne od kolijevki civilizacije Mediterana, ovdje se u većoj ili manjoj mjeri vjekovima prenosio, a italijanski kapital, njihovi radnici i stručnjaci početkom ovog vijeka dolaze u Crnu Goru, dolaze u Bar, tu osnivaju “Barsko društvo” (”Campagnia di Antivari”), postavljaju radio-stanicu (5. maja 1904. god.), grade željeznicu koja je puštena u promet 2.novembra 1908. godine, pa se sa razlogom sumnja da je igranje fudbala u Baru počelo i ranije nego što se tvrdi. 

Kada je Crna Gora 6. avgusta 1914. godine objavila rat Austro - Ugarskoj, Austijanci su odmah napustili uski dio na ulazu u Bar koji im je pripadao, ali je njihova flota blokirala barsku luku i u dva navrata je bombardovala grad.

Sa napredovanjem neprijatelja prema crnogorskoj prijestonici sportska aktivnost na Cetinju zamire. Svi mladi i sposobni ljudi pošli su na front da brane slobodu domovine. Kada je Crna Gora, početkom 1916. godine, došla pod austro-ugarsku vlast, nastali su velika glad i potpuna nemaština.

Ljudi su često oboljevali i umirali od gladi. Okupacione vlasti su pokušale da nedostatak hleba nadomjeste igrama. Organizovane su razne sportske aktivnosti, pored ostalog i fudbalske utakmice.

“Cetinjske novine”, list koji su izdavale okupacione vlasti 1917. i 1918. godine, donijele su nekoliko zabilješki o fudbalskim utakmicama na Cetinju i Baru.

U Baru su to bile prve fudbalske utakmice, i to je bio začetak fudbala u ovom, danas posebno lijepom lučkom gradu. Informacije o fudbalskim utakmicama u Baru isti list objavio je 1917. godine u broju 84, 109 i 116, a sledeće 1918. godine u broju 220 i 221.

Utakmice su igrali vojni timovi. Po sastavu ekipa vidi se da je u tim ekipama igralo dosta pripadnika slovenskih naroda koji su služili u austro-ugarskoj vojsci.

U “Cetinjskim Novinama” od 1918. godine, piše da se jedna od ekipa zvala “ANTIVARI”. 

"Četnik" prvi klub u Baru

Bilo kako bilo, ono što je izvesno je da je prvu loptu u Bar, 1921. godine, donio Andrija Perović iz Italije sa školovanja.

On je osnovao klub “Četnik” u kojem su igrali radnici i gradska sirotinja. Sport u to vrijeme nije bio razvijen, jedina disciplina bila je bacanje kamena sa ramena. Malo po malo, okupljali su se momci i igrali fudbal, nedugo zatim, sakupili su nešto para i kupili su i drugu loptu u Zagrebu.

Radnici depoa u naselju Pristan osnovali su sredinom 1923. godine klub “Željezničar”.  Za nepunih devet mjeseci koliko su postojali, “Željezničar” i “Četnik” odigrali su nekoliko zanimljivih utakmica. Znatno više uspjeha imao je “Željezničar”.

U Almanahu nogometnih klubova Jugoslavije za 1925. godinu pominje se da je 1923. godine ekipa “Crnogorca” sa Cetinja, katostrofalno porazila tim “Četnika” iz Bara sa 15:0. I Željezničar” je odigrao utakmicu na Cetinju koja je trebalo da bude test njihove snage i kvaliteta.

Kad su izgubili sa 12:0, ovaj rezultat im je otvorio oči, vidjeli su da se moraju integrisati i tako je pod Rumijom stvoren klub zvučnog imena “Crnojević”. Klub je zadržao crvenu boju dresova koju su imali igrači “Željezničara”.

Sledeće, 1924. godine, registrovan je kod Splitskog nogometnog podsaveza, u okviru kojeg su djelovali fudbalski klubovi iz današnje Crne Gore. Klub je registrovan sa odrednicom Jugoslovenski sport  klub.

Od osnivanja, vladalo je interesovanje šire javnosti za ovaj klub, o čemu govori podatak da mu je sledeće, 1925. godine, objavljena fotografija u Albumu jugoslovenskih fudbalskih klubova, i to na strani 123.

Tamo se navodi podatak da je klub nastao fuzijom klubova “Crnogorski jadran” i “Četnik” i da djeluje od februara 1924. godine.

Kao njegovi osnivači pominju se: Đuro Čejović, Andrija Perović, Blažo Knežević i Sreten Žutković. Pominju se i članovi uprave i to: Sreten Žutković, penzioner -predsjednik kluba, Maksim Ivović, upravnik pošte - potpredsjednik, Milić Dragović,  carinski činovnik - sekretar i Jelena Dragović - blagajnik, vjerovatno prva žena - član uprave jednog fudbalskog kluba u Crnoj Gori.

ANDRIJA PEROVIĆ

Andrija Perović koji je donio loptu u Bar rodom je iz sela Rokoči, u zapadnom dijelu Crne Gore. Iz ovog cuckog sela je kao stipendista Kraljevine Crne Gore završio pomorsku školu u Kotoru, u kojoj je naučio njemački i italijanski jezik. Kad je I svjetski rat počeo, imao je 15 godina, ali mu to ne smeta da u ratu nosi oružje, kao dobrovoljac.

Pri kraju rata se obreo u Italiji, a odatle 1921. godine došao je u Bar. Prvobitna želja mu je bila da ode u Rusiju. Međutim, zbog nestabilne situacije i oštih sukoba ipak nije otišao tamo već je došao u Bar.

Povodom 60. godišnjice fudbala u Baru, 1983. godine Momir Jovović, novinar “Pobjede” je odjavio razgovor sa Jovanom Nikočevićem koji je govorio o začecima fudbala u gradu i između ostalog rekao: “Imali smo trenera. Bio je to Andrija Perović.”

Andrija Perović je bio čovjek sa izrazitim smislom za obuku fudbalera. Zato su mu ovi poslovi povjereni i mnogo godina kasnije; poslije Drugog svjetskog rata. Znao je da raspozna šta je moderno u fudbalu, i da ga primijeni.

Zato su “Mornar” u njegovo vrijeme zvali “barski mađari”. U fudbalu Andrija Perović je htio da zna sve. Zato je pohitao da rano položi ispit za sudiju. Postao je to odmah po osnivanju Podsaveza 1931, sudio je do rata i poslije rata. Robijao je u italijanskom zatvoru. Andrija Perović  sahranjen je u zavičajnom selu Trešnjevo.

Slike:

1. NK "Četnik" - jul 1921, prva slika fudbalskog kluba iz Bara

2. NK "Četnik" - avgust 1921, Andrija Perović - četvrti u sredini sa lijeva

3. NK "Crnojević" - 1. jul 1924, uprava i igrači

4. Sudijska legitimacija Andrije Perovića iz 1933. godine