Strane investicije u padu: Za dvije godine manje za 300 miliona evra
Neto priliv stranih direktnih investicija (SDI) u 2024. godini pao je za skoro 300 miliona evra u odnosu na 2022. godinu, kada je bio na vrhuncu.
Takođe, u posljednjih pet godina, od 2020. godine, SDI su rasle svake godine, sem 2023. godine, kada je pad iznosio skoro 350 miliona u odnosu na godinu ranije.
Prema podacima iz analize Parlamentarne budžetske kancelarije (PBK), neto priliv stranih direktnih investicija 2020. godine iznosio je 470 miliona, godinu kasnije 581,6 miliona, da bi 2022. godine dostigao maksimum od 782,6 miliona. U 2023. godini SDI su pale na 433,6 miliona, da bi lani porasle na 491,2 miliona. Za osam mjeseci ove godine iznosile su 314,4 miliona, što je u odnosu na isti period lani manje za preko 15,5 miliona, odnosno pad iznosi 4,8 odsto.
„Uprkos blagom oporavku u 2024. godini, od 13 odsto, neto SDI ostaje za gotovo 40 odsto manji nego u 2022. godini“, konstatovano je u analizi PBK.
U 2022. godini zabilježen je najznačajniji iznos neto priliva SDI, i to kao rezultat najvećeg ukupnog priliva SDI u Crnoj Gori, koji je iznosio 1,151 milijardu. U 2023. i 2024. godini ukupni priliv SDI kretao se od 862,3 miliona, odnosno 891,1 milion, što je oko 22,6 odsto manje u odnosu na 2022. godinu.
Kada su u pitanju zemlje iz kojih stiže najveći priliv investicija, u ovoj godini to su Turska i Srbija. Prema podacima Parlamentarne budžetske kancelarije, u ovoj godini najveće učešće u prilivu SDI od januara do avgusta bilo je iz Turske – 92,2 miliona. Priliv SDI iz Srbije iznosio je 91,8 miliona, piše "DAN".
„Od ukupnog priliva SDI koji u Crnu Goru dolazi iz Turske, najznačajniji iznos odnosi se na interkompanijski dug, u iznosu od 51,8 miliona evra, i prodaju nekretnina u iznosu od 35,55 miliona. Najznačajniji partneri u prilivu SDI, nakon Turske, u periodu januar–avgust 2025. godine su Srbija, Njemačka, SAD i Kipar“, piše u analizi objavljenoj na sajtu PBK.
Kada je u pitanju odliv SDI, na prvom mjestu je Srbija sa 53,74 miliona, ili 19,11 odsto ukupnog priliva SDI. Na drugom mjestu je Turska sa 41,3 miliona.
„Od ukupnog odliva SDI koji iz Crne Gore odlazi u Srbiju, najznačajniji iznos odnosi se na odliv po osnovu ulaganja nerezidenata u Crnu Goru u prodaju nepokretnosti u Crnoj Gori, u iznosu od 25,59 miliona evra. Najznačajniji partneri u odlivu SDI, nakon Srbije, u periodu januar–avgust 2025. godine su Turska, Azerbejdžan, Kipar i Holandija“, navodi se u analizi.
Kako su dalje naveli, ukoliko se posmatraju investicije pojedinačno po vrstama, može se konstatovati da su investicije koje se odnose na interkompanijski dug u periodu 2020. i 2021. godine činile najznačajniji dio iznosa ukupnog priliva SDI, dok se od 2022. bilježe rastuća ulaganja u nekretnine, na način što je gotovo svaka druga stavka stranog novca namijenjena kupovini ili razvoju nekretnina, imajući u vidu da investicije u nekretnine tokom 2023. i 2024. čine preko 50 odsto priliva SDI.
Trend rasta kod ulaganja u nekretnine
Najveći iznos interkompanijskog duga ostvaren je u 2022. godini, i to u iznosu od 401,54 miliona evra, dok je u 2023. i 2024. zabilježen pad na 264,92 miliona evra, odnosno 292,14 miliona evra, piše u analizi.
„Iznos interkompanijskog duga za period januar–avgust 2025. godine približan je onom iz istog perioda 2024. Trend stabilizacije u periodu 2023–2025. godine može biti signal da su kompanije zadržale sličan model međusobnog finansiranja, odnosno zaduživanja, bez značajnijih eksternih uticaja ili promjena relevantnih regulatornih okvira“, zaključili su u PBK.
U periodu 2020–2024. godine, investicije u nekretnine bilježe trend rasta, imajući u vidu da su sa 116,37 miliona evra u 2020. godini dostigle nivo od 463,31 milion evra u 2023. godini i 455,33 miliona evra u 2024. godini. Kada se period januar–avgust 2025. posmatra u odnosu na isti period 2024. godine, ostvaren je porast od 23,9 miliona evra, odnosno 8,4 odsto.
„Kada se period januar–avgust 2025. godine posmatra u odnosu na isti period prethodne godine, može se konstatovati da investicije u nekretnine bilježe rast od 8,4 odsto, interkompanijski dug bilježi pad od 0,7 odsto, dok investicije u kompanije i banke bilježe pad od 5,1 odsto“, piše u analizi.
Investicije u kompanije i banke u periodu 2020–2024. godine najznačajniji nivo zabilježile su u 2021. i 2022. godini, nakon čega je u 2023. zabilježen značajan pad na 95,26 miliona evra, što je 56,58 odsto manje u odnosu na 2022. U 2024. godini investicije u kompanije i banke zabilježene su na nivou od 113,93 miliona evra, što je 19,59 odsto više u odnosu na prethodnu godinu. Kada se period januar–avgust 2025. godine posmatra u odnosu na isti period prethodne godine, investicije u kompanije i banke pale su za 5,07 odsto, piše "DAN".
